Zawarcie umowy przez przedsiębiorcę
Prowadząc działalność gospodarczą, zarówno jako przedsiębiorca jednoosobowy, jak i spółka, wielokrotnie zawieramy umowy i odbieramy jednostronne oświadczenie woli. Aby jednak były one skuteczne, składający je musi być uprawniony do złożenia oświadczenia woli, które będzie mogło wywołać skutki w sferze prawa cywilnego.
1. Jednoosobowa działalność gospodarcza.
W przypadku jednoosobowych przedsiębiorców nie ma żadnych wątpliwości, że wszelkie oświadczenia woli, może składać sam prowadzący działalność gospodarczą. Może działać również za pośrednictwem pełnomocnika, któremu sam udziela umocowania do reprezentacji.
Raczej taki przedsiębiorca nie może udzielić prokury, gdyż podlega wpisowi do ewidencji działalności gospodarczej, a nie do rejestru przedsiębiorców (Krajowego Rejestru Sądowego).
Osoba fizyczna składająca oświadczenie woli nie powinna znajdować się w stanie wykluczającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli. Dotyczy to w szczególności choroby psychicznej, niedorozwoju umysłowego albo innego, chociażby nawet przemijającego, zaburzenia czynności psychicznych. Oświadczenie woli złożone w takim stanie jest nieważne.
2. Spółka cywilna oraz osobowe spółki handlowe.
W przypadku spółki cywilnej jej umowa określa, kto jest uprawniony do ważnego składania oświadczeń woli. W umowie spółki bywa też uregulowany sposób reprezentacji np. jednoosobowo lub tylko łącznie. Zawierając zatem kontrakt z przedsiębiorcami prowadzącymi działalność gospodarczą w formie spółki cywilnej zawsze żądajmy przedłożenia dokumentu umowy spółki, gdyż zasady reprezentacji nie są wpisywane do żadnego rejestru. Pamiętajmy również,żeby nie mylić zasad reprezentacji z postanowieniami dotyczącymi prowadzenia spraw spółki, które odnoszą się do relacji wewnątrz spółki. Chociaż zasady prowadzenia spraw spółki mogą czasami wpływać na jej reprezentację, gdyż przepisy kodeksu cywilnego stanowią, że w braku odmiennej umowy lub uchwały wspólników każdy wspólnik jest umocowany do reprezentowania spółki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.
Oczywiście spółka cywilna może być reprezentowana przez pełnomocnika, który został umocowany przez wspólników, zgodnie z zasadami reprezentacji. Wspólnicy spółki cywilnej nie mogą ustanowić prokurenta z tego względu, że spółka cywilna nie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Sądowego.
Odnośnie spółek osobowych, uregulowanych w przepisach kodeksu spółek handlowych, ich zasady reprezentacji są określone we wpisie do KRS, reprezentowane są przez w wspólników. Umocowanie do działania w imieniu spółki może mieć pełnomocnik oraz prokurent, gdyż taki spółki wpisywane są do krajowego rejestru sądowego.
3. Spółki kapitałowe.
Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością oraz akcyjna reprezentowane są nie przez wspólników, lecz członków zarządu, chociaż często zdarza się, że obie role przynależą do tych samych osób.
Członkowie zarządu są wpisywani do Krajowego Rejestru Sądowego i w takiej sytuacji dosyć łatwo określić, kto jest uprawniony do reprezentacji. Jednakże sam wpis ma charakter deklaratywny tzn. jest informacją, a sam status członka zarządu uzyskuje się poprzez uchwałę zgromadzenia wspólników. Zatem może zdarzyć się, że będzie członek zarządu, który jest uprawniony do reprezentacji, a natomiast jego osoba nie została jeszcze wpisana do KRS.
W KRS określony jest również sposób reprezentacji. W przypadku zarządu wieloosobowego, jeżeli nie postanowiono inaczej, do reprezentacji spółki uprawnionych jest dwóch członków zarządu działających łącznie. Oczywiście można wprowadzić w umowie spółki postanowienie zgodnie, z którym spółka może być reprezentowana jednoosobowo.
Spółka kapitałowa może być także reprezentowana przez pełnomocnika oraz prokurenta, gdyż jest przedsiębiorcą podlegającym wpisowi do KRS. Pełnomocnictwa i prokury udziela zarząd.
W przypadku umów zawieranych pomiędzy spółką a członkiem zarządu, spółka powinna być reprezentowana przez pełnomocnika powołanego uchwałą zgromadzenia wspólników lub przez radę nadzorczą.
4. Podsumowanie.
Zawierając umowę lub odbierając inne oświadczenie woli należy zawsze sprawdzać czy dana osoba jest umocowana do reprezentacji przedsiębiorcy, gdyż możemy narazić się na nieważność czynności prawnej i związane z tym konsekwencje prawne. Wszyscy przedsiębiorcy mogą ustanowić pełnomocnika, natomiast do udzielenia prokury uprawnione są osobowe spółki, uregulowane w kodeksie spółki handlowych, oraz spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i akcyjna. Nasz partner: księgowość dla firm Kompleksowa księgowość dla spółek Pracowaliśmy dla: